: B. Traven
: La trezoro de la Sierra Madre
: Books on Demand
: 9783756826308
: 1
: CHF 4.40
:
: Gegenwartsliteratur (ab 1945)
: Esperanto
: 316
: Wasserzeichen
: PC/MAC/eReader/Tablet
: ePUB
Meksiko, 1925: La usonano Dobbs surbordighis en Tampiko, oriente de Meksiko. Chi tie trovighas unu el la plej grandaj naftohavenoj de la mondo. Dobbs, ne trovante laboron, almozpetas bonstatulojn. En la trivita tranoktejo Oso Negro li konatighas kun la samlandano Kurtin, kiu spertas similan. Entreprenisto ofertas Dobbson, okupi lin che la starigo de drilkampadejo. Dobbs konsentas, kaj Kurtin farighas lia laborkamarado. Sed la entreprenisto Mccormick ne pagas la salajron kaj malaperas. Ili trovas lin, sed la trompitoj ricvas nur helpe de siaj pugnoj la nepagitan salajron. En dormhalo de la Oso Negro ili auskultas, kiel la maljuna orfosisto Howard rakontas pri orovejno kaj mencias la detruigajn sekvojn de la oravido. Por Dobbs kaj Kurtin estas rapide evidenta, kiel ili volas uzi la monon de Mccormick kaj la loterian premion de Dobbs. Ili serchos oron. Ili petas la maljunan Howard partopreni, char li estas autentika orfosisto. Ilia celo estas la montarregiono Sierra Madre en la federacia shtato Durango, Tie Dobbs, Curtin kaj Howard havigas al si azenojn, provizojn kaj ekipajhon kaj komencas grimpis supren en la montojn. Howard chiam avancas, kaj la du pli junaj kamaradoj estas baldau lacigitaj. En tiu momento, kiam Dobbs kaj Kurtin volas returnighi, klarigas Howard al la flavbekuloj, ke ili ghuste staras sur orricha sablo. Ili fosas galerion, konstruas orlavejon kaj komencas la lavadon. Howard pravis, la orvejno entenas sufiche da oro. Post kelkaj monatoj de sukcesa dura, sed nelegala laboro, levighas avido kaj misfido che la pli junaj fosistoj, antau chio che Dobbs. Ili kashas siajn oropartojn. Kvankam Kurtin savas la vivon de Dobbs en la galerio, la misfido de Dobbs komencas shanghighi en persekutfrenezon. Sed tiam aperas subite Lacaud, stranga fremdulo, kaj tuj poste sieghas ilin fughintaj trajnrabistoj. Sed en la lasta momento forpelas policaj kavalerianoj de la Guardia Civil la banditojn kaj arestas ilin. La triopo chesigas la orfosadon, forlasas la minon kaj volas migri kun siaj trezoroj en la urbon. Sed tiam aperas indighenoj, kiuj nepre bezonas Howardon kiel kuraciston. La du aliaj transprenas liajn orsaketojn kiel konfidatoj. Sed dum la remarsho sur ripozejo pafas Dobbs post kverelo dufoje al Kurtin, sed tiu transvivas. Dobbson mortigas iom poste vojembuskantoj, kiuj imagas la orsaketojn en la feloj de la azenoj simpla sablo, tial ili elshutas la saketojn, kiujn forblovas uragano, tiel, ke la oro fine ne plu troveblas. (HGK)

B. Traven naskighis je la 28-a de februaro 1882 en Schwiebus kaj mortis je la 26-a de marto en la jaro 1969 en Meksikurbo, li estis germana verkisto kaj liaj verkoj estas parte filmigitaj, ekzemple"La Mortula Shipo" kaj"La Trezoro de la Sierra Madre". Lau ghisnunaj ekkonoj de la literaturscienco, B.Traven estis la germana metaltornisto kaj sindikata sekretario Otto Feige. La autentika nomo, la naskighdato, la naskighloko kaj multaj detaloj el la vivo de B.Traven estis dum longa tempo tre kontraue diskutataj de la literatursciencistoj, kaj multaj detaloj el lia vivo ankorau nun estas tute nekonataj. Jam dum pli longa tempo estas konata, ke B.Traven estis identa kun la teatra aktoro kaj anarkiisto Ret Marut, kiu fughis en la jaro 1924 al Meksiko. Pro la esploroj de la BBC-reportero Will Wyatt en la jaro 1974 kaj la sekvaj esploroj de Jan-Christoph Hauschild en la jaro 2012 estas pruvita, ke B.Traven kaj Ret Marut estas pseudonomoj de metaltornisto kaj sindikata sekretario, kiu devenis el Schwiebus, el la tiama prusa provinco Brandenburgo, nun Swiebodzin, en Pollando. Traven estas verkisto de dek du romanoj, de vojaghraporto kaj de multaj rakontoj, en kiuj interligighas la genro de ironie sarkasme verkita aventurliteraturo kun kontraukapitalista sinteno, kiu koncize priskribeblas kiel anarki-komunisma. Al la plej konataj verkoj de B.Traven apartenas la romanoj"La Mortula Shipo"(1926),"La trezoro de la Sierra Madre" (1927) kaj la tielnomata mahagonciklo el serio de ses romanoj (1930-1939), kies enhavo estas ligita kun la tempoj antau kaj dum la meksika revolucio. La verkoj de Traven jam antau la mondomilito II estis sukcesaj kaj restis tio ankau poste. Liaj verkoj estas tradukitaj en 24 lingvojn, interalie ankau grandamplekse en Esperanton. La taksita eldonita kvanto de liaj verkoj estas pli ol 30 milionoj.

01

La benko, sur kiu sidis Dobbs, laŭordis neniel. Unu el la latoj elrompiĝis, kaj dua lato kurbiĝis malsupren, tial oni sufiĉe rajtigite povis rigardi la sidadon sur ĝi puno. Ĉu li meritas la punon aŭ ĉu oni maljuste kroĉis la kondamnon al li, kiel la plej multaj kondamnoj, kiujn oni kroĉas al iu, pri tio Dobbs en tiu momento ĝuste ne pensadis. Ke li sidas maloportune, li verŝajne rimarkus nur tiukaze, se iu demandus lin, ĉu li sidas oportune sur la benko. La pensoj, kiuj okupis la viron Dobbs, estis la samaj, kiuj okupas tiom da homoj. Estis la demando: Kiel mi povas enspezi monon? Se oni jam havas iom da mono, estas pli simple enspezi monon, ĉar oni povas investi ion. Sed, se oni posedas nenion, estas malfacile kontentige solvi tiun aferon.

Dobbs havis nenion. Oni povas trankvile diri, ke li havis malpli ol nenion, ĉar li havis eĉ ne tutan kompletan vestaron, kiu en limigitaj cirkonstancoj povas esti rigardata modesta komenca kapitalo.

Sed kiu volas labori, tiu trovas laboron. Oni nur ĝuste ne iru al tiu, kiu diras tiun frazon; ĉar li ne havas laboron je disdono kaj ankaŭ neniun povus nomi, kiu serĉas laboriston. Tial li ja uzas tiun ĉi frazon, por pruvi kiel malmulte li komprenas la mondon.

Dobbs estus tirinta ĉarojn kun ŝtonoj, se li estus trovinta tian laboron. Sed eĉ tian laboron li ne ricevis, ĉar ĉeestis tro multaj, kiuj atendis pro tiu laboro, kaj ĉar la indiĝenoj havas ĉiam pli da bonŝancoj ricevi ĝin ol fremdulo.

Ĉe angulo de laplaza ŝupurigisto havis sian altan feroseĝon. La ceteraj ŝupurigistoj, kiuj ne povis pagi seĝon, kuradis kun siaj kestetoj kaj klapbenketoj kiel neĝomusteloj ĉirkaŭ laplaza kaj lasis nemolestata neniun, kies ŝuoj ne estis puraj kiel spegulo. Egale, ĉu li sidis sur unu el la multnombraj benkoj aŭ ĉu li promenis, oni ĉiam molestis lin. Do, eĉ la ŝupurigistoj ne facile trovis laboron, kaj kontraŭe al Dobbs ili estis kapitalistoj, ĉar ili havis ekipaĵon, kiu kostis almenaŭ tri pesojn.

Eĉ se Dobbs havus la tri pesojn, ŝupurigisto li ne povus fariĝi. Ne ĉi tie inter la indiĝenoj. Blankulo ankoraŭ neniam provis purigi ŝuojn surstrate. Ĉi tie ne. La blankulo, kiu en ĉifonoj kaj ĝismorte malsata sidas sur benko de laplaza, la blankulo, kiu almozpetas aliajn, la blankulo, kiu faras rompŝtelon, ne estas malestimata de la ceteraj blankuloj. Sed, se li purigas botojn surstrate aŭ almozpetas ĉe indiĝenoj aŭ portadus glaciakvon en siteloj kaj vendus ĝin, li sinkus kiel neestimato profunde sub la plej kotan indiĝenon kaj tamen mortus pro malsato. Ĉar neniu blankulo akceptus lian laboron, kaj la neblankuloj rigardus lin nedeca konkuranto.

Sur altan ferseĝon ĉe la angulo sidiĝis sinjoro en blanka kostumo kaj la purigisto ekpoluris liajn brunajn ŝuojn. Dobbs ekstaris, li lante promenis transen al la seĝo kaj diris kelkajn flustritajn vortojn al la sinjoro. La sinjoro apenaŭ rigardis supren, metis manon en pantalonpoŝon, eligis peson kaj donis ĝin al Dobbs.

Momenton staris Dobbs tute perpleksa, tiam li reiris al la benko. Li kalkulis ricevi nenion aŭ eble dek centavojn. Li tenis la manon en la poŝo kaj karesis la peson. Kion hav